Rzecz odbywa się całkowicie w plenerze, o różnych porach roku i dnia. Dotychczas odbyło się kilka realizacji i wszystkie miały miejsce w pofałdowanym warmińskim krajobrazie między wsią Pupki a Węgajty koło Olsztyna. Opiekunem tych realizacji był Teatr Wiejski „Węgajty”.

Pomysł na spektakl zrodził się we wrześniu 1999, podczas sesji teatralnej Poiesis w Węgajtach, w rozmowie z Wacławem Sobaszkiem. Sesja Poiesis poświęcona była Andrzejowi Surynowi, który sam był wędrowcem, bezustannym piewcą drogi. Czas i miejsce przychylne były przypomnieniu poematu Stachury Missa Pagana. Poemat ma strukturę mszy, zawiera części takie jak introit, confiteor, credo, gloria, prefacja, ite missa est. Stąd oczywistym stało się, że spektakl, na wzór liturgii, będzie spektaklem muzycznym. Pisząc muzykę, Mieczysław Litwiński posiłkował się zarówno powszechnie znanym z „dżinsowej serii” dzieł zebranych Stachury wydaniem Missa Pagana (Czytelnik, 1982) jak i tekstem wcześniejszym, nieznaną prawie wersją pierwotną poematu - Naprzód, Niebiescy! - wydaną nakładem Olsztyńskiej Pracowni, którego wydania egzemplarz Nr 62 uprzejmie udostępnił kompozytorowi Wacław Sobaszek.

Tak, jak msza w kościele katolickim, mówiąc najogólniej, składa się z wydarzeń (tak doniosłych jak oddanie czci, wyznanie wiary, akt ekspiacji) oraz przejść, rytualnych zmian sytuacji, tak i ta „msza wiejska” zawiera w sobie strzeliste śpiewy i pełne uwagi przejścia z miejsca na miejsce. Człowiek religijny osiadły wychwala Boga w świątyni; kontempluje statyczną relację między Stwórcą a stworzeniem. Świątobliwy wędrowiec celebruje drogę; w drodze wychwala to, co Stworzone i Nad-Stworzone. Widzowie - współwędrowcy mogą włączyć się w tę, stworzoną również i dla nich formę i wędrując, mogą dołączyć głosem i ciałem do wykonawców.

Istotne jest również to, że struktura spektaklu jest otwarta. Każda realizacja przygotowywana jest osobno, z nieco inną za każdym razem grupą ludzi. Tak więc jest w ramach spektaklu miejsce dla twórczych poszukiwań i nieskrępowanej indywidualnej kreatywności. Mogą więc zagrać tu przeróżne instrumenty, znajdzie się też miejsce na taniec, pantomimę czy też recytacje własnej poezji.

Inscenizacja spektaklu odbywa się całkowicie w plenerze. Zasadniczo scenografią jest krajobraz. Twórcy spektaklu wykorzystują codzienną naturalną dramaturgię wydarzeń w przyrodzie: światło powoli przechodzi w ciemność, oświetlaną ogniem w postaci świec, pochodni czy też ognisk. Z terenu otwartego przechodzi się w zalesiony, miejscem kolejnej sceny może być wąwóz, polana, bądź też brzeg strumienia.

Taka inscenizacja daje też niezwykłe możliwości pracy z samym dźwiękiem i głosem. Nie istnieją tu ograniczenia sali koncertowej. Dźwięk może dochodzić nie tylko z bliska, lecz także z daleka (od takiego słuchania dźwięków dochodzących z dala odwykło ucho człowieka współczesnego), źródła dźwięku mogą znajdować się w oddalonych od siebie miejscach. Echo i wiatr stają się czarownymi instrumentami, zapomnianymi w „betonowej dżungli miasta”.



O Warsztacie „Missa Pagana”

Jest to kilkudniowy warsztat oddechu, głosu i ruchu prowadzony przez Mieczysława Litwińskiego. Zajęcia odbywają się zarówno w sali jak i w otwartej przestrzeni, tej, która stanie się miejscem i świadkiem spektaklu. Prowadzą do wspólnej realizacji wędrownego spektaklu.

Struktura spektaklu, obejmująca zarówno „procesje” jak i „stacje” jest na tyle otwarta i polifoniczna, że pozwala na uczestnictwo wielu osób jednocześnie.

Warsztat obejmuje zarówno próby do spektaklu, jak i intensywną pracę nad oddechem, głosem i ruchem. Uczestnicy wykonują ćwiczenia z zakresu oddychania, wyobraźni słuchowej, techniki świadomego kierowania energią. Szczególna uwaga poświęcona jest głosowi, poszukiwaniu źródeł słowa i śpiewu. Śpiew połączony jest z ruchem tak, aby można było świadomie koordynować relacje ciało-przestrzeń-głos. W programie znajdą się także ćwiczenia dotyczące kształtu i barwy dźwięku, jego skali i projekcji, intonowanie samogłosek w odpowiednich progresjach i w ich relacji ze spółgłoskami. Wykorzystywane są zarówno archaiczne jak i nietradycyjne techniki wokalne.

W przygotowaniach do spektaklu z reguły biorą udział śpiewacy, instrumentaliści, aktorzy, mimowie, osoby zaawansowane jak i początkujące. Jest to więc okazja do wspólnych interdyscyplinarnych działań i eksperymentów. Istotne jest tutaj działanie prowadzące do wspólnej realizacji. Warsztat ma charakter twórczy i integracyjny, a w niektórych przypadkach również i transformacyjny. Ważny jest wspólny rytm.


<<<